www.prusy.fora.pl

Jurgen

Przygotowalem juz tlumaczenie ostatniej czesci historii szlaku bojowgo 12FD(L) a w zwiazku z tym ze: a) zrobil sie balagan w watkach, b) historia ostatnich dni 12FD(L) jest dosc niejasna, zakladam nowy watek dotyczacy tylko i wylacznie tego zagadnienia w ktorym sprobuje na podstawie zebranych wiadomosci, wykluczajac elementy sprzeczne i wykorzystujac wiadomosci zbiezne ulozyc jakies sensowne zakonczenie ktore bedzie najbardziej prwdopodobne...
Na poczatek posty na w/w temat ktore ukazaly sie wczesniej w innym watku.

W zwiazku z tym iz ostatnio trafilem na kilka z gola odmiennych informacji na temat zakonczenia dzialan wojennych przez 12ta polowa ktora nasze stowarzyszenie najbardziej interesuje, chcialbym tutaj przedstawic trzy odmienne komentarze na ten temat.

Pirwsza wersja przedstawiona w niniejszym watku a zaczerpnieta jak sie wszyscy domyslaja z Axis History mowi ze dywizja ta poddala sie w rejonie Gdyni i Gdanska "...where it surrendered in the area of Danzig/Gotenhafen in May 1945..." co opatrzylem wlasnym komentarzem iz musialo sie to odbyc na Mierzei Wislanej poniewaz tam bylo chyba najwieksze (jezeli nie jedyne) skupisko wojsk niemieckich broniacych Gdanska a ktore poddalo sie w maju.
Druga wersja (i tu wyprzedze troche informacje z watku o tej dywizji) oparta o ksiazke Antonio J. Munoz "Gorings Grenadiers- The Luftwaffe Field Divisions" ktora podaje ze dywizja zostala zniszczona pomiedzy 23 a 30 marca 1945 w Gdansku a niewielki grupki niedobitkow poprzez Wrzeszcz, Sopot dotarly do Gdyni skad zostaly ewakuowane 31 marca droga morska i znalazly sie w "prowincji" Schleswig Holstein w kwietniu 1945 roku. Wydaje sie to dosc dziwne poniewaz z tego co sie orientuje 26 marca sowieci zajeli Oliwe a 27 oddano bez walki Wrzeszcz a Sopot padl jeszcze wczesniej wiec watpliwe aby w/w niedobitki przedarly sie przez tereny zajete przez sowietow do Gdyni.

I wreszcie ostatnia informacja (dosc ciekawa) pochodzaca z nowosci na rynku ksiegarskim "Pantery nad Wisla" Hansa Schaflera. Na stronie 98 dowiadujemy sie ze walczace w rejonie Gdanska oddzialy: 389 i 252 Dywizje Piechoty oraz 12 Dywizja Polowa Luftwaffe byly juz tak male liczebnie iz staly sie tylko grupami bojowymi ktore "...podporzadkowaly sie dobrowolnie dowodztwu 4tej Dywizji Pancernej..." Niestety nie ma zadnej informacji na temat czy w/w jednostki a w szczegolnosci 12ta polowa zostaly wchloniete przez 4ta pancerna ale nalezy przypuszczac na podstawie w/w informacji iz do konca 12ta pozostala pod rozkazami pancernej i wraz z nia jednak trafila (a reczej jej niedobitki) na teren Mierzei Wislanej skad rzeczywiscie niektorzy z nich mieli jeszcze szanse ewakuowac sie do Niemiec.

Dla mnie osobiscie jest to bardzo interesujace poniewaz informacja ta podana jest w kontekscie walk w rejonie Suchanina i Siedlec gdzie sie wychowalem, wygrzebalem z ziemi pare fantow i do dzis mieszka tam moja rodzina.

Uchodźcy z Prus Wschodnich, zdjęcie wykonano w lutym 1945 roku z miejsca gdzie obecnie znajduje się mur więzienia.

radek.s

Nawet jezeli dywizja została zniszczona to nigdy chyba nie zdarzylo się tak ,że polegli lub zostli wzięci do niewoli wszyscy zołnierze - pytanie jak liczna była ta grupa bojowa moze autor majac na mysli to ,że część żołnierzy ewakuowano bierze pod uwage 20 osób lub mniej? tak naprawde trzeba by bylo sprawdzic jakis rejestr wzietych do niewoli w prowincji" Schleswig Holstein w kwietniu 1945 roku
chyba prowadzono jakis spis typu imę nazwisko stopień i jednostka

Stadler

Nawet jeśli, to wątpię, by ze strony rosyjskiej udało się czegokolwiek dowiedzieć. Nawet jeśli mają gdzieś takie spisy, to sami się tym w ogóle nie interesują.

Może prędzej niemiecki CK?

Jurgen

Niniejszym pragnę serdecznie powitać na naszym forum przedstawiciela siostrzanej 16tej Dywizji Polowej Luftwaffe Smile

Stadler

Jurgen

Hitler osobiście wydal rozkaz ewakuowania 12FD(L) z Kurlandii
Hitler osobiście przydzielil im rejon obrony które mieli obsadzic
On pokazal na mapie gdzie będzie ich ostatni okop…

Sprobujemy ustalic informacje i źródła
Axis History podaje ze dywizja poddala się sowietom w maju 1945
A.Munoz w swej pracy o dywizjach polowych luftwaffe piszeo tym ze dywizja zostala rozbita pomiedzy 23 a 30 marca 1945 a jej niedobitki dotarly przez kolejne dzielnice Gdanska do Gdyni skad zostaly ewakuowane do Schlezwig Holstein. Powyższe miasto zostalo zajęte przez Brytyjczykow i wszystkie informacje na temat jdnoetek niemieckich które tam stacjonowaly mowia o tym iż poddaly się Brytyjczykom. Nim jednak to się stalo, dywizja walczac jeszcze na swych stanowiskach na zachod od Pruszcza Gdańskiego oddaje się pod rozkazy 4tej pancernej z powodu braku łączności z dowództwem korpusu. W tym samym korpusie była 4ta pancerna i była najsprawniejsza jednostka korpusu a poza tym wciąż dysponowala stosunko sprawna łącznością i systemem dowodzenia.
Ian Barter w pracy pictograficznej na temat walk w Prusach informuje ze dowodca 12FD(L) Franz Schlieper poddal się sowietom 9tego maja 1945r.
Hans Schauffler w swych wspomnieniach zauwaza ze gdy 4ta pancerna walczyla w okolicach Suchanina 12FD(L) jest tak mala liczebnie iż podporządkowała się rozkazom 4tej pancernej. Podkresla ze do ostatnich dni walk (Mierzeja Wislana) wciąż dysponuja sprawnym sprzętem radiowym choc już w zasadzie nie uzywanym (oficer łączności w 35 pulku pancernym 4Dpanc.)]

Mamy co najmniej dwa źródła mówiące o tym ze dywizja. Lub co najwyżej jej dowodca poddaje się 9tego maja 1945 co wskazuje na to ze musialo to nastąpić w kontekście działań na terenie Mierzei Wiślanej.
Informacja o przedzierających się do Gdyni niedobitkach 12tej w sytuacji gdy wg. Autora dostaja się tam droga ladowa przez poszczególne dzielnice Gdanska. Trzeba przyjąć ze skoro podaje on date rozbicia jednostki pomiedzy 23 a 30 marca to w wyzej opisanym terminie niedobitki powinny przedostawac się do Gdyni. Tym czasem droga z Gdanska do Gdyni już 21 marca jest pod ciągłym ogniem z broni maszynowej a 23 marca zostaje zajety przez sowietow Sopot. Dwa dni pozniej Jelitowo. Nie do konca wierze ze ktos by próbował uciekac od czerwonoarmistow poprzez ich linie… Powszechnie jest opisywany stan leku przed sowietami jaki panowal w Gdańsku zarówno wśród cywili jak i wojskowych. Malo prawdopodobne aby ktos się pchal do Gdyni poprzez linie sowieckie i to podczas gdy z portu Gdańskiego wciąż odchodzily transportowce ewakuujące cywili i żołnierzy. Przyjmujemy wiec ze teza ta jest chybiona.
Można w zasadzie przyjąć ze faktycznie w ostatnich dniach marca, gdy obrona Gdanska bardzo mocno siew wykruszyla, brak było łączności ze dowodctwem korpusu, mocno oslabiona dywizja, lub jej niedobitki, nie majac poczucia sensowności działań oddaja się pod rozkazy 4DPanc. W zasadzie od tej pory nie ma już zadnych wiadomości o tym gdzie dziala 12ta wiec należy przyjąć ze nie wystepuje już jako dywizja. Być może w dokumentach wciąż figuruje jako jednostka, formalnie nie zostala rozwiazana ale należy przyjąć ze dowództwo obrony miasta lub jakikolwiek wyższy organ sztabowy zwyczajnie stracil ja z oczu. Z duza doza prawdopodobieństwa należy przyjąć ze była to grupa niedobitkow skupina wokół swego dowodcy, tago samego którego poddanie się 9maja 1945 roku zostalo odnotowane. Nalezy pamiętać ze grupa ta mogla malec z każdym dniem zarówno na skutek działań bojowych jak i na skutek dezercji lub prob ewakuowania się na wlasna reke. Jenak sam fakt oddania się pod rozkazy 4tej Pancernej kaze sadzic ze ostatni żołnierze 12FD(L) związali wlasnie z nia swój los ostatnich dni IIw.s. a co za tym idzie trafili wraz nia na Mierzeje Wislana i tam po ogłoszeniu kapitulacji IIIRezszy oddali się do niewoli sowieckiej. Trzeba rownierz brac pod uwage iż niektórzy żołnierze dywizji zarowna na wlasna reke, lub jako ranni, lub jako zwyczajni szczęśliwcy m,ogli być jeszcze ewakuowani zarówno z Gdanska jak i z Mierzei Wiślanej.

"Trójeczka" z 4 Panzer Division na ulicy Łagiwniki, w tle budynek obecnego I Liceum Ogólnokształcącego.

Wintergewitter

S/S Ubena 9500 BRT wraz z s/s Bernard Essberger 8000 BRT (zdjęć statku nie znalazłem), wyszła z Nowego Portu w końcu marca 1945 r (dokładnych dat nie znalazłem) zabierając znaczną liczbę uciekinierów i żołnierzy (być może z interesujących nas jednostek). Dotarła bezpiecznie do Niemiec.

Jurgen

Ubena wyszla z Nowego Portu 25 marca wczsnym rankiem i tylko dlatego sie to udalo bo obroncy Brzezna dosc twardo stawiali opor. Mozna powiedziec ze gdy wychodzila z portu kulki gwizdaly jej nad kominami. Juz nastepnego dnia kanaly portowe zostaly zablokowane przez wysadzenie i zatopienie wloskiego frachtowca "Africana".
Trzeba pamietac ze "Goya" wyszla w swoj ostatni rejs 16tego kwietnia czyli na dlugo po zablokowaniu portu a na jej pokladzie byla rownierz grupa 200 zolnierzy 4tej pancernej. Mieli to byc wyznaczeni przez dowodce dywizji najwartoscowsi zaolnierze ale uznano ze najuczciwiej bedzie wyslac tych ktorzy mieli zony i dzieci. Z tego co sie orientuje tylko siedmiu przezylo. Z Mierzei Wislanej wciaz ewakuowano ludzi, przynajmniej na Hel, nie wiem jak dlugo byla czynna ewakuacja z Helu. Jedno jest pewne ze znane sa opisane przypadki gdy zolnierze w ostatniej chwili uciwekali z Mierzei Wislanej "na czym sie dalo" i niektorzy docierali np. do Szwecji.

Chcialbym jeszcze nawiazac do wsponien Hansa Schaufflera, wspomina on ze 389 i 252 DP i 12FD(L) byly "tak male ze od tej pory uwazane byly za grupy bojowe" i moze to jest trop ktorego nalezy szukac. Zapis datowany na 25 marca. Czyli od 25 marca 1945 nalezaloby moze szukac wiadmosci na temat Kapfgruppe... ? No wlasnie co? Pewnie nazwisko dowodcy. Data 25 marca zawiera sie w przedziale podanym przez Munoza (23-30). I jeszcze ciekawostka ze strony: [link widoczny dla zalogowanych]

"...Po południu 27 marca przy Oliwskiej Bramie zginą niespodziewanie od ostrzału katiusz dowódca 4 Dywizji pancernej gen. Clemens Betzel. Kierował on przy Bramie Oliwskiej rozbudową nowego stanowiska obrony. Po tej nagłej śmierci pozostałe dywizje walczące na terenie Gdańska: 252 Dp, 389 Dp i 12 Lv miały samodzielnie zająć się organizowaniem nowej pozycji obronnej..."
Pytanie, czy 12Lv to zwykla literowka gdzie mialo byc Lw? Pozostale jednostki sie zgadzaja. To ten sam korpus ktory skaldal sie z 4Dpanc, 252 i 398 DP oraz 12FD(L). Data 27 dmy swiadczy o tym ze to juz po oddaniu sie w/w jednostek pod rozkazy 4tej panc. Stad rozbudow ich nowych pozycji nadzoruje dowodca 4tej pancernej. To sie klei bardzo dobrze i uklada w sensowna calosc. Wyglada na to ze Brama Oliwska byla "kolejnym przystankiem" 12tej.

Zniszczony Królewski tygrys z SS-Panzer-Abteilung 103, na obecnej ulicy Dlugie Ogrody, w tle po lewej, na wysokosci sowieckiego czołgu i grupy żołnierzy istniejący do dzisiaj kościół św. Barbary.

radek.s

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

jest kilka zdjęć chyba chodzi o tą jednostkę
i tutaj tez pojawia się jej nazwa
[link widoczny dla zalogowanych]

Wintergewitter

Jurgen

Taka mala dygresja... Rejon Gory Gradowej byl podobno obsadzony przez grenadierow (spadochroniarzy) z jakiejs jednostki HG. A budynek dworca Gdansk- Brama Oliwska stoi do dzisiaj.

Wintergewitter

Jurgen

4.03.45 12FD(L) przybyla do Libau skad droga morska zostala ewakuowana do Gdanska. 8 marca dwie fregaty przywiozly pierwsza grupe wojska oraz sprzetu.
Bylo to: 519 ludzi, 56 pojazdow motorowych, 142 konie, 80 pojazdow zaprzegowych i 14 dzial roznego kalibru.

10 marca oficjalnie zostaly wylaczone z Grupy Armii Kurlandia 4SS Gren. Div, 215 ID oraz 12FD(L) i 2wlaczone w skald Grupy Armii Wisla.

Dywizja zajela poczatkowo stanowiska w okolicy Lublewa i Pregowa a nastepnie przesunela sie w kierunku Klein Saldau (prosilbym o pomoc w ustaleniu polskiej nazwy) [prawdopodobnie chodzi o Klein Saalau czyli Zulawka - dzieki Maciek].
15 marca zajmowala rejon w odleglosci 12-14 kilometrow na poludniowy zachod od Gdanska.

Mozna przypuszczac ze cofajace sie jednostki 23 korpusu ktorych trzonem byla 4ta pancerna spotkaly sie w okolicach Siedlec (Suchanino- 4Panc- potwierdzone, Siedlce -obie dywizje piechoty- domniemane) z 12FD(L) (prawdopodobnie okolice Siedlce, Chelm) i tam w zasdzie staly sie jedna caloscia skupiajac sie wzajemnie.
Dalsze sygnaly mowia o pojawieniu sie w/w w okolicy Bramy Oliwskiej.

Kolorem czerwonym zaznaczono udokumentowane i potwierdzone stanowiska obronne oraz ruchy wojsk. Kolorem zoltym zaznaczono domniemane lub niepotwierdzone ruchy i pozycje wojsk.

Wintergewitter

Jurgen

Oczywiscie, ja nigdzie nie twierdzilem inaczej... Zwyczajnie pomiescic 4ry (nawet zdziesiatkowane) dywizje na takim malym obszarze to ani madre ani bezpieczne... Pomijam fakt ze linia obrony w postaci punktu to juz w ogole jakis absurd wiec przyjalem ze taka line utrzymywano (Chelm, Siedlce, Suchanino, Morena) i zwyczajnie dokonalem skrotu myslowego skupijajac sie tylko na dwoch dzielniach.

Wintergewitter

Chyba zatem źle zrozumiałem ten skrót myślowy: Siedlce (Suchanino) Smile

przepraszam Smile

Jurgen

Poprawie ten tekst jak bede mial chwile

katz

Jurgen

Mozliwe, ja tez szukalem i nic nie znalazlem. Mozliwe ze Munozowi sie cos pokickalo. Pomimo ze jest to najwieksza praca na temat dywizji polowych LW ktora warto miec, to jest tam sporo niezgodnosci.

Hiob

Jurgen

Dziekuje na wstepie wszystkim kolegom ktorzy wspieraja swoja wiedza nasze dociekania na temat ustalenia losow 12FD(L) w ostatnich dniach wojmy.

Dzieki koledze Skorpionowi znamy dalsze losy ktore zosataly czesciowo potwierdzone przez kilka i zrodel:

[...12 LW FD walczyła w odcinku środkowym, dowodzona przez Gen.Lt Webera, pomiędzy Emaus a Wonnebergiem, razem z 19 pułkiem grenadierów 7 dywizji i batalionem piechoty morskiej.
Główny punkt cięzkości ataku na Gdansk wyznaczała droga Gdansk – Sopot i na zachód od niej. Zaangażowano w niego ponad 100 czołgów, po ciężkich walkach ulicznych padła Oliwa.
12LW walczyła nieco na południe od zachodniego krańca miasta, na skutek walk 19 pułk gren. został podporządkowany bezpośrednio 12 LW. Mimo morderczego ognia artylerii ( niektórzy weterani nigdy wczesniej takiego nie przezyli) odcinek frontu 12 LW trzymał się mocno.
26 marca uderzenie przeciwnika spowodowało konieczność odbicia HKL Emaus, w co zaangażowano min. 4 Auklaerungsabteilung 4 Dyw. panc.
W porze wieczorno/nocnej prawe skrzydło 542 DywGrenLud (walczyła sąsiedzko na południe od 12) zostało skrócone na skutek przyłączenia do 12 LW FD.
27 marca na skutek ataków wroga zaistniało ryzyko utraty mostów na Motławie, szczególnie południowy most, wiodący do obrońców Biskupiej Górki. Tu dała o sobie znać 12 Polowa a szczególnie jej najsilniejszy pododdział czyli 19 pułk grenadierów dzieki któremu udało się utzrymać bastion Wilk, do poźnego wieczora.
28 marca (Gdynia zajęta przez wroga) wieczorem Niemcy bronili się praktycznie wzdłuż i za Motławą. 12 LW FD wraz z 252 dywizją broniły zza Motławy południowo wschodniego skraju Gdańska. Utrzymywanie tych pozycji miało na celu umożliwienie ewakuacji jak największej liczby żołnierzy i ludzi z terenów Trójmiasta
29 marca, Gdańsk praktycznie w rękach dziczy, Niemcy bronią się za motławą, 12 otrzymała rozkaz zajecia nowych pozycji w sandweg, na południe od martwej wisły.
30 marca 12 wraz z 19 pułkiem gren, tocząc walki opóźniające, przeniosła się za Schwarze Lacke.
31 Marca 12 LW FD walczyła na tych samych pozycjach...]

I dalej:
[... W rejonie działań na wschód od Gdańska ( Heubude-Schwarze Lake-Fleischerwall) walczył XXVII Korpsus pod dowództwem Generała Artylerii Felzmanna. Z jednostek nas interesujących walczyły:resztki Ersatz/Ausbildungs Hermann Goering,12 LW FD pod dowództwem Gen.Lt. Webera- już jako Kampfgruppe (potwierdzaja sie wczesniejsze ustalenia ale wg. niniejszego opisu dochodzi do tego pozniej niz wg. relacji H.Schauflera), w składzie mając Grenadierów z 19 pułku 7 dywizji pancernej, 1wszy batalion policyjny SS, Marine Schuetzen btl. 101, resztki 542 dyw gren ludowych, mając w składzie pułk SS Kaltofen.

10 kwietnia dowództwo nad 12 LW FD objął GenLt Schlieper.Weber objął dowództwo 16 korpusu, 16 Armii w Kurlandii. Ogólnie w ostatnich dniach Marca, 12 poniosła ciężkie straty, w równie ciężkich walkach obronnych swojego odcinka frontu.

około 6 Kwietnia, 12 wraz z 19 pulkiem gren. miała za zadanie utrzymać małe ale bardzo ważne przyczólki mostowe;Maschinenbauamt (Urząd Budowy Maszyn) i Fort Neufahr. szczególnie dotkliwe straty odnieśli grenadierzy.

6 maja 12 przetransportowana na Hel i dalej do Niemiec.
...]

Kwestai ewakuacji jest przedstawiana w roznych zrodlach, w innych nie ma o tym mowy a wrecz mowi sie o poddaniu dowodcy jednostki (czy jednostka mogla byc ewakuowana bez dowodcy???)
Przyjmujemy zatem ze kwestia poddania sie sowietom lub ewakuacji do Niemiec jest wciaz niejasna.

Obecna ulica Podwale Grodzkie.

Kali16

Ja jako mieszkaniec Moreny preześledzę w trybi natychmiastowym dzieje jednostek walczących w okolicy wygląda na to jednak,że nie będzie tam sladów po 12 LftFdD tylko 252 lub 4 pnz

Jurgen · Wysłany: Nie 13:56, 17 Mar 2013 Temat postu:

Mapa wg. ostatnich ustalen. Jak widac nie ma to nic wspolnego z wczesniejszymi informacjami o obecnosci 12FD(L) na terenie Bramy Oliwskiej. Ciekawe z czego wynika ta rozbieznosc?

Kali16 · Wysłany: Pon 19:51, 24 Mar 2014 Temat postu:

A może fajnie by było gdyby sie pojawiła jakś informacyjna książka apropo tej dywizji albo coś zbiorczego na temat tych walk,tak jak np Kurlandia1945

Jurgen · Wysłany: Pon 21:20, 24 Mar 2014 Temat postu:

No, no... Tylko kto ja napisze? Jest kilka osob ktore maja widze wystarczajaca mzeby napisac ksiazke o walkach obronnych na pomorzu Gdanskim 1944-45 tylko ze nie maja ambicji do pisania ksiazek. Jak sie chce tej wiedzy liznac to trzeba po forach biegac...