www.prusy.fora.pl

Jurgen

Autor zezwala na kopiowanie calosci lub fragmentow tekstu pod warunkiem podania zrodla pochodzenia. Nie podanie zrodla moze skutkowac postepowaniem o dochodzenie odszkodowania na drodze sadowej.

Czytając wypowiedzi i komentarze na forach, blogach i innych publikacjach internetowych powiązanych z odtwarzaniem sylwetek żołnierzy Luftwaffe czy to z dziedziny modelarstwa czy też w ramach rekonstrukcji historycznej napotykam na wiele stereotypów dotyczących umundurowania oraz oporządzenia żołnierzy Dywizji Polowych Luftwaffe [Feld Divisionen (L) ]. Wynikają one z tego iż wile osób czerpie wiedzę bądź to z wczesnych publikacji historycznych które pełne były błędów i niedomówień jak również w oparciu o podstawowe, najczęściej publikowane, wręcz można rzec, sztandarowe, zdjęcia przedstawiające żołnierzy w/w jednostek. Przykładem może być, znakomita skądinąd, publikacja „German Soldiers of World War Two” autorstwa Jean'a de Lagarde'a wielokrotnie wznawiana wydawniczo, poprawiana i wzbogacana o nowe sylwetki. Ale wrócimy do tej pozycji i jej „grzechu” we właściwym momencie.

Postaram się przeto w niniejszym wywodzie- wątku, na podstawie zdjęć i w oparciu o dostępne źródła wyspecjalizowane wykazać różnorodność i niestereotypowość umundurowania żołnierzy jednostek lądowych Luftwaffe. Ponadto, trzeba pamiętać że poza „zwyczajami” panującymi w „piechocie” Göringa, pod koniec wojny nastąpiło całkowite rozprzężenie w kwestii mundurowej we wszystkich rodzajach wojsk i formacjach wynikające zwyczajne z braku wszystkiego co wiązało się z aprowizacją jednostek wojskowych, co ostatecznie doprowadziło do pojawiających się i nierzadko wychwytywalnych na zdjęciach archiwalnych, mieszanek mundurowych które we wcześniejszym okresie Drugiej Wojny Światowej były w zasadzie nie możliwe do spotkania.

Zanim przejdziemy do konkretnych przykładów i wyjaśnień pewnych zjawisk mundurowych, chciałbym przeprosić wszystkich śledzących temat za to że pojawią się tutaj zdjęcia które prawdopodobnie pojawiły się wcześniej już na tym forum w innych wątkach. Ma to być „żywy” przykład na to że pewne rzeczy miały miejsce a wręcz nawet były powszechne a nie publikacja i prezentacja rzadkich nigdzie nie publikowanych zdjęć. Chciałbym również wytłumaczyć się z używanych zwrotów. Potocznie, w Polsce, w środowiskach związanych z historią armii niemieckiej, dla rozróżnienia rodzajów wojsk stosuje się obiegowe określenie wojsk lądowych jako Wehrmacht w odróżnieniu od Luftwaffe czy Kriegsmarine, które niestety jest błędne. Tak więc aby wyrabiać sobie nowe zwyczaje (poprawne) będę określał rodzaje wojsk zgodnie z realną zasada iż siły zbrojne III Rzeszy (ogólnie) były Wehrmachtem a dopiero ten dzielił się na: wojska lądowe (Heer), siły powietrzne (Luftwaffe) i marynarkę wojenną (Kreigsmarine). Ogół zaś wojsk biorących udział w konflikcie 1939- 1945 to Wehrmacht i Waffen SS.

Przykład pierwszy- mundury Heer w Luftwaffe.

Przypadek pierwszy
Powodów dla których w Dywizjach Polowych (L) pojawiały się mundury Heer było kilka.
Jednym z podstawowych, był fakt trafiania personelu wojsk ladowych do jednostek polowych. Spowodowało to, iż można było spotkać takie przypadki już u zarania FD(L). Zarówno w momencie tworzenia dywizji jak i później gdy w wyniku strat poniesionych w czasie walk na froncie trafiali do nich żołnierze z wojsk lądowych. Najczęściej byli to oficerowie i podoficerowie. Tworzenie dywizji z ludzi którzy nie mieli żadnego pojęcia o prowadzeniu walk na ziemi a tylko mgliste pojęcie o broni wykorzystywanej przez piechotę wymagało szkolenia i wielokrotnie dowodzenia przez żołnierzy którzy tą wiedzę i doświadczenie posiadali. W taki sposób do FD(L) trafiali wcześniej już wspomniani podoficerowie i oficerowie wojsk lądowych, będąc w praktyce instruktorami ale i niejednokrotnie kadrą w Dywizjach Polowych. Co za tym idzie, wielokrotnie pozostawali oni w swoich mundurach mimo zmiany formacji. Często spotykane są zdjęcia na których spod kurtek maskujących Luftwaffe wystają kołnierze bluz oficerskich lub podoficerskich w kolorze feldgrau z patkami i obszyciami Heer. W przypadku przeniesienia do tworzonej dywizji związane to prawdopodobnie było z chęcią zaimponowania lub też wyróżnienia się na tle nieopierzonych żołnierzy Luftwaffe jako doświadczeni lub zwyczajnie jako instruktorzy, zaś w momencie gdy trafiali oni jako uzupełnienia do już istniejących jednostek prawdopodobnie nie zawsze lub też nie od razu znalazły się dla nich sorty mundurowe zgodnie z regulaminami mundurowymi Luftwaffe.

Jurgen

Autor zezwala na kopiowanie calosci lub fragmentow tekstu pod warunkiem podania zrodla pochodzenia. Nie podanie zrodla moze skutkowac postepowaniem o dochodzenie odszkodowania na drodze sadowej.

Przypadek drugi.
W miare jak postepy wojsk alianckich spychaly armie niemieckie w kierunku granic III Rzeszy coraz bardziej zauwazalna byla degrengolada wszelkich struktur zwiazanych z utrzymaniem armii. Wojska niemieckie zaczely odczuwac drastyczne braki w zaopatrzeniu we wszystko czego potrzebowaly wlacznie z zaopatrzeniem w mundury i oporzadzenie. Hybrydy mundurowe stawaly sie coraz powszechniejsze a zdarzalo sie ze cale wrecz jednostki byly umundurowane "niezgodnie z zasadami". Dotknelo to rowniez Dywizji Polowych Luftwaffe. Istnieje obecnie kilka zapisow na ten temt w publikacjach traktujacych o jednostkach ladowych LW jednak bardzo malo jest pictografii na ten temt. Kilka zrodel opublikowalo ryciny przdstawiajace sylwetki zolnierzy Luftwaffe w sortach mundurowych Heer. Bardzo znamienna historia jest umundurowanie 20 Luftwaffen Sturm Division gdzie prawdopodobnie cala jednostka lub jej wiekszosc nosila bluzy Heer w kolorze feldgrau z naszytym orlem na piersi wzoru Luftwaffe i naszytymi patkami wojsk ladowych (waffenfarbe kawalerii). Ponadto jest pewne ze jakas liczba bluz wzoru Heer byla uywana w Fallschirm-Panzerkorps Hermann Göring oraz kilku pozostalych jeszcze Dywizjach Polowych Luftwaffe. Poza przykladami uzywania bluz, lub wrecz calych sortow Heer w Luftwaffe mozna spotkac zdjecia ukazujace zolnierzy w mundurach wojsk lotniczych z naszytymi elemntami obszyc wojsk ladowych co moze wynikac z tego iz sa to pozostalosci po rozbitych i rozwiazanych dywizjach ktore posluzyly do formowania jednostek Heer jak naprzyklad 18 Feld Division (L) ktorej pozostalosci posluzyly formowaniu 18 Volksgrenadier Division.

Zdjecie oryginalnej bluzy z prywatnej kolekcji, pochodzace z portalu historycznego "Wehrmach Awards" [link widoczny dla zalogowanych]

Dwa ostatnie zdjecia przedstawiaja zolnierzy 18 Feld Division prawdopodobnie juz w szeregach 18 Volksgrenadier Division

Jurgen

Autor zezwala na kopiowanie calosci lub fragmentow tekstu pod warunkiem podania zrodla pochodzenia. Nie podanie zrodla moze skutkowac postepowaniem o dochodzenie odszkodowania na drodze sadowej.

Przykład drugi- mundury i oznaczenia innych formacji Luftwaffe w Dywizjach Polowych

Przypadek pierwszy.
Żołnierze wojsk spadochronowych, które jak zapewne wiemy w Wehrmachcie podlegały wojskom lotniczym, trafiali do Dywizji Polowych dokładnie na tych samych zasadach i z tych samych powodów co żołnierze Heer. Jedyna róznicą były formalności które były prostsze z powodu przynależności obu formacji do tego samego rodzaju wojsk. Spadochronarze więc trafiali jako doświadczeni żołnierze frontowi w roli instruktorów, podoficerów, i oficerów etatowych oraz jako uzupełnienia w szczególności w ostatniej fazie wojny. W każdym z tych przypadków, wielokrotnie nosili oni wszystkie, lub tylko niektóre elementy umundurowania wojsk powietrznodesantowych. Dosyć trudno jest ocenic dzisiaj na zdjęciach kwestie patek gdyż odcienie zieleni i żółci, zwłaszcza gdy ta druga była nieco ciemniejsza (w zależności od uzytego materiału do wykonania) lub zwyczajnie przybrudzona, na zdjeciach czarno białych wygladają podobnie. Zważywszy że bluzy mundurowe ("fligerki") były takie same przeto ocena na podstawie samych bluz jest trudna. Jednak można natrafić na zdjęcia żołnierzy (zdecydowanie) Dywizji Polowych wśród których niektórzy posiadają spodnie wzoru spadochroniarkiego. To samo sie tyczy kurtek spadochroniarskich oraz bardzo chrakterystycznych, płaskich hełmów.

Zdjęcie przedstawia żołnierzy już bardzo marnej Dywizji Polowej. Prawdopodobnie jest to 12 FD(L) a zdjecie wykonane w Kurlandii lub w okolicach Gdańskia.

Jurgen

Autor zezwala na kopiowanie calosci lub fragmentow tekstu pod warunkiem podania zrodla pochodzenia. Nie podanie zrodla moze skutkowac postepowaniem o dochodzenie odszkodowania na drodze sadowej.

Przypadek drugi.
W Dywizjach Polowych Luftwaffe dość często można było spotkać żołnierzy ubranych w kombinezony (często określane mianem "kombinezony techników"). Pojawiały się zarówno wersje drelichowe- letnie jaki iciężkie ocieplane kombinezony zimowe. Znane mi są zdjęcia hybryd wykonanych w oparciu o kombinezony, jak na przykład kurtka zimowa wykonana przez odcięcie dolnej części kombinezonu zimowego. Generalnie pojawianie się w/w częsci ubioru w jednostkach liniowych spowodowane było uzupełnieniami w FD(L) pochodzącymi z personelu naziemnego lotnisk lub z pododdziałow artylerii przeciwlotniczej Luftwaffe. Wbrew utartym przekonaniom, kombinezony były bardzo popularne i powszechne w jednostkach artylerii FLAK. Często, działony które straciły swoją główną broń były kierowane jako uzupenienia strat do kompani piechoty Luftwaffe. W tym momencie ocieramy się o problem który sygnalizowałem wcześniej czyli publikację „German Soldiers of World War Two” autorstwa Jean'a de Lagarde'a. Przedstawia ona sylwetke żołnierza Dywizji Polowej (L) z patkami artylerii FLAK (czerwone) co mogło się zdarzyć ale nie było regułą a co jak wykazują obserwacje tematu w internecie prowadzi do serii błedów. Wracając jednak do wątku głownego, jak pisałem wcześniej, żołnierze trafiający do pododdziałów piechoty z jednostek artylerii przeciwlotniczej bardzo często pozostawali w swoich kombinezonach i w ten sposób umundurowani walczyli jako piechota. Czasami równierz, trafiali do FD(L) członkowie personelu naziemnego Luftwaffe, prosto z lotnisk lub innych placówek, po przeniesieniu wciąż nosili oni kombinezony. Pictografia zdaje się potwierdzać że był to dość lubiany i wygodny w polu element umundurowania a zwłaszcza wersja zimowa- ocieplana.

Dwa pierwsze zdjęcia pochodzą z bardzo pięknej serji kilkunastu zdjęć z Frontu Wołkowskiego i prawdopodonie przedstawiaja żołnierzy 12tej lub 13tej FD(L)

Jurgen

Autor zezwala na kopiowanie calosci lub fragmentow tekstu pod warunkiem podania zrodla pochodzenia. Nie podanie zrodla moze skutkowac postepowaniem o dochodzenie odszkodowania na drodze sadowej.

Podsumowanie.

Studiujac piktografię z jednej strony a pozyskujac wiedzę z wyspecjalizowanych źródeł z drugiej, można zdecydowanie stwierdzić iż w Dywizjach Polowych Luftwaffe pojawiała sie wręcz mozaikowa róznorodnośc i to zarówno w kwestii mundurowej jak i kwestii noszonych oznak (patki, odznaczenia), i to od samego zarania. Większość hybryd mundurowych we wszystkich formacjach wojskowych III Rzeszy pojawiła sie wraz z koncem wojny gdy wszystkiego zaczęło brakować jednak fakt iż Dywizje Polowe Luftwaffe powstawały w takich a nie innych okolicznościach, były formowane z takich a nie innych zasobów ludzkich i od samego początku były traktowane w kwestii zaopatrzenia, wyposarzenia i uzbrojenia bardzo po macoszemu spowodował iż to co by uznano w innych rodzajach wojsk za anomalie w FD(L) stało sie w zasadzie normą, "niepisanym prawem" już na samym początku ich istnienia. Istnieje wiele zdjec przedstawiajacych żołnierzy Luftwaffe i niestety nie zawsze można zdecydowanie stwierdzic iż są to żołnierze Dywizji Polowych. Różnorodność pododdziałow gdy w grę wchodziły jednostki wartownicze, zopatrzeniowe, personele jednostek latających, sanitarne, transportowe, przeciwlotnicze, bardzo często z wielu wzgledów są nie do odróznienia. Fakt że w FD(L) znaleźli sie żołnierze noszący patki innych specjalności niż piechota jeszcze bardziej utrudnia stanowcze stwierdzenie co pkazuje zdjęcie. Jednakowoż wiele z tych zdjęć pokazuje jeszcze większą róznorodnośc mundurową powiększną choćby o drelichy robocze. Trudno jest często ustalić czy zdjecie przedstwia młodych żołnierzy LW przechodzących właśnie podstawowe szkolenie, czy jest to Dywizja Polowa, czy może żołnierze z zaplecza którzy właśnie biorą udział w akcji przeciwpartyzanckiej w ramach pododdziału alarmowego co zdarzało się bardzo często. Kończąc, chciałbym zaprezentować kilka właśnie takich zdjęć, bliżej nieokreślonych pododziałów Luftwaffe prezentujących róznorodność mundurową.

Zniszczony czołg w tle sugeruje że zdjęcie powstalo raczej zanim stworzono jakąkolwiek Dywizję Polową. Jednak bardzo dobrze juz tutaj widać róznorodnośc mundurową. Drelich roboczy, kombinezon i mundur polowy LW razem na jednej fotografii.

Kolejne zdjęcia to prawdopodobnie szkolenie jekichs jednostek Luftwaffe.

Typowy przykład "szmaciarzy" z FD(L) końca wojny.

Ostatnie zdjęcie pochodzi z wspomnianej wcześniej serii z Frontu Wołkowskiego i zdecydowanie przedstawia żołnierzy FD(L)